Communisme is een sociale, politieke en economische ideologie die streeft naar een klasseloze en socialistische samenleving. Hier zijn de kernpunten:
Gemeenschappelijk eigendom van productiemiddelen: In een communistische samenleving bezit de staat (of gemeenschap) alle fabrieken, bedrijven, landbouwgrond en andere middelen die nodig zijn om goederen en diensten te produceren. Dit is in tegenstelling tot een kapitalistisch systeem, waar deze middelen in private handen zijn.
Van ieder naar vermogen, aan ieder naar behoefte: In een communistische samenleving draagt iedereen bij naar zijn of haar vermogen en ontvangt wat hij of zij nodig heeft om te leven. Het idee is dat iedereen gelijke kansen heeft en niemand tekort komt.
Klasseloze samenleving: Communisme streeft naar een samenleving zonder sociale klassen. In een kapitalistisch systeem zijn er rijke en arme klassen, gebaseerd op eigendom. In een communistische samenleving zouden alle klassen worden afgeschaft.
Centrale planning: In een communistische staat plant de overheid de economie. De overheid beslist wat er wordt geproduceerd, hoeveel en voor wie. Dit is in tegenstelling tot een kapitalistische economie, die door vraag en aanbod wordt gedreven.
Stromingen binnen het communisme:
Communisme is geen monolithische ideologie. Er zijn verschillende stromingen binnen het communisme, met verschillende ideeën over hoe een communistische samenleving eruit zou moeten zien. Sommige van de belangrijkste stromingen zijn:
- Marxisme-Leninisme: Dit is de meest bekende vorm van communisme, gebaseerd op de ideeën van Karl Marx en Vladimir Lenin. Marxisme-Leninisme pleit voor een revolutionaire omverwerping van de kapitalistische staat en de dictatuur van het proletariaat (de arbeidersklasse) als een overgangsperiode naar een klasseloze samenleving.
- Trotskisme: Leon Trotski, een Russische revolutionair, was het oneens met Lenin over de manier waarop de Sovjet-Unie zou worden bestuurd. Trotski pleitte voor permanente revolutie, waarbij de communistische revolutie zich zou verspreiden naar andere landen.
- Maoïsme: Mao Zedong, de leider van de Chinese Revolutie, ontwikkelde zijn eigen vorm van communisme, die bekend staat als maoïsme. Maoïsme benadrukte de rol van de boerenstand in een communistische revolutie.
- Anarchocommunisme: Anarchocommunisten zijn tegen elke vorm van staatsmacht. Zij geloven in een klassenloze en staatloze samenleving gebaseerd op vrijwillige samenwerking.
Kritiek op communisme:
Communisme is een omstreden ideologie. Sommige van de belangrijkste kritiekpunten zijn:
- Economische inefficiëntie: Sommige critici stellen dat centrale planning leidt tot economische stagnatie en inefficiëntie. Bedrijven zonder winstoogstredrijf zouden minder gemotiveerd zijn om te innoveren en efficiënt te produceren.
- Politieke onderdrukking: In veel communistische landen is er een gebrek aan politieke vrijheden en burgerrechten. De overheid oefent vaak strenge controle uit over het dagelijks leven van mensen.
- Menselijke natuur: Sommige critici stellen dat communisme niet realistisch is omdat het niet rekening houdt met de menselijke natuur. Mensen zijn van nature gemotiveerd door eigenbelang en streven naar materiële welvaart.
Communisme vandaag de dag:
Na de val van de Sovjet-Unie in 1991 zijn er nog maar weinig landen die zich strikt aan de communistische ideologie houden. Sommige landen, zoals China en Cuba, worden nog steeds door communistische partijen geregeerd, maar hun economieën bevatten ook elementen van kapitalisme.
Communisme blijft een invloedrijke ideologie, ook al wordt het niet overal strikt toegepast. Het communistische ideaal van een rechtvaardige samenleving waar iedereen gelijke kansen heeft, blijft inspirerend voor velen.