Participatie betekent letterlijk "deelname" en verwijst naar het actief meedoen aan iets. In het Nederlands kan participatie op verschillende manieren worden uitgelegd, afhankelijk van de context. Hier zijn een aantal invalshoeken:
- Meedoen in de Samenleving: In brede zin gaat participatie over meedoen in de maatschappij. Dit kan alles omvatten van werken of vrijwilligerswerk doen tot deelnemen aan verenigingen of sociale netwerken. Het gaat erom dat iedereen, ongeacht leeftijd, geslacht of beperking, mee kan doen.
- Invloed uitoefenen: Echte participatie gaat verder dan alleen maar meedoen. Het gaat er ook om dat mensen invloed kunnen uitoefenen op beslissingen die hen raken. Dit kan bijvoorbeeld door mee te praten over plannen voor de buurt of mee te stemmen bij verkiezingen.
- Meebepalen en Zelf organiseren: De meest complete vorm van participatie is wanneer mensen niet alleen meedenken en meepraten, maar ook daadwerkelijk meebepalen of zelfs zichzelf organiseren. Hierbij krijgen mensen dus echt zeggenschap over processen en activiteiten.
Voorbeelden van participatie:
- Meebeslissen over de besteding van budget in een wijk
- Meedenken over hoe een schoolplein kan worden ingericht
- Meedoen aan een vrijwilligersproject in een natuurgebied
- Stemmen bij de gemeenteraadsverkiezingen
- Actief zijn in een sportvereniging
Belangrijk om te weten is dat er verschillende gradaties van participatie bestaan. Soms gaat het erom dat mensen geïnformeerd worden, soms mogen ze meepraten en in andere gevallen kunnen ze daadwerkelijk meebepalen.